Als jouw kind hoogsensitief is dan weet je dat je niet zomaar de eerste, de beste, middelbare school kan kiezen. Maar waar moet je dan precies op letten? Omdat ik weet hoe ingewikkeld de opdracht is waar je voor staat deel ik verschillende tips om je hierbij te ondersteunen.

Informatie vooraf:  Je kan dit artikel van begin tot eind doorlezen of beginnen bij de tip die je het meest aanspreekt. Gebruik voor het laatste de inhoudsopgave hieronder. Het is ook handig om dit artikel op te slaan of naar jezelf te mailen zodat je op een later moment de tips na kan lezen en uit kan voeren.

• Tip 1: Bepaal de juiste afstand tussen thuis en de nieuwe school.
• Tip 2: Houd rekening met de route en het vervoersmiddel.
• Tip 3: Weeg zorgvuldig af of je je kind zonder vrienden naar een school laat gaan.
• Tip 4: Breng in kaart of een school de zorg die je kind nodig heeft kan bieden.
• Tip 5: Check hoe prestatiegericht een school is en hoe dit past bij jouw kind.
• Tip-6: Onderzoek het toetsbeleid van een school.
• Tip 7: Overweeg een huiswerkvrije school.
• Tip 8: Zoek uit hoeveel zelfstandigheid en samenwerken er van een kind wordt verwacht.
• Tip 9: Houd rekening met prikkels!
• Tip 10: Hoe je de sfeer bepaalt nu je de scholen niet in kan.
• Tip 11: Wees kritisch ten aanzien van het onderbuik gevoel van je kind.
• Tip 12: Accepteer dat de beste middelbare school niet bestaat.

Tip 1: Bepaal de juiste afstand tussen thuis en de nieuwe school.

Voor hoogsensitieve kinderen is de afstand tussen thuis en de middelbare school belangrijk. Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt bij het kiezen van een geschikte middelbare school voor je kind, maar wel een belangrijke: je wil niet dat de afstand straks het probleem vormt.

Het is mijn, inmiddels jarenlange ervaring, dat hoogsensitieve kinderen gemakkelijk vastlopen op de middelbare school als blijkt dat de afstand tussen thuis en school te groot is. Ik heb al te vaak mee gemaakt dat ouders en kind denken dat 35 minuten fietsen geen probleem zal zijn. Hoe vervelend is het later als al in het eerste jaar je kind van school moet wisselen omdat die 35 minuten fietsen niet op te brengen zijn?

Hier volgen een aantal vragen die je jezelf (en je kind) kan stellen voor het bepalen van de juiste afstand:

• Is mijn kind vaak moe na een dag school?
• Zorgt fietsen voor extra vermoeidheid?
• Hoe is de conditie van mijn kind?
• Fietst mijn kind graag?
• Hoe vindt mijn kind het om door de donkerte en de kou te fietsen in de winter?

Een kind dat bijvoorbeeld al moe is na een dag op de basisschool, geen goede conditie heeft, zich onveilig voelt als het donker wordt en een hekel heeft aan onguur weer die laat je liever niet ver fietsen. Voor dit kind zoek je bij voorkeur een school in de buurt. Doe je dit niet, dan loop je het risico dat je kind uitgeput raakt of heel veel weerstand ontwikkelt om te gaan fietsen.

Tip 2: Houd rekening met de route en het vervoersmiddel.

Naast de afstand is raad ik je aan ook de route en het vervoersmiddel dat je kind gebruikt serieus te nemen. Jouw kind is gevoelig en het is belangrijk om hier rekening mee te houden. Een middelbare school kan nog zo goed passen, maar als de route te spannend is en het vervoersmiddel voor veel stress zorgt, dan schiet het niet op.

Openbaar vervoer

Hieronder volgen een aantal vragen voor als je kind met het openbaar vervoer moet reizen. Houd in gedachten dat je wil voorkomen dat je kind te veel stress opbouwt tijdens het van en naar school gaan.

• Is je kind bekend en gewend aan alleen reizen met het openbaar vervoer?
• Voelt je kind zich op zijn of haar gemak in het openbaar vervoer?
• Hoe reageert je kind als het een aansluiting mist? Als een bus niet komt?
• Beschikt je kind over voldoende zelfvertrouwen en vaardigheden om te melden op school waarom het te laat is?
• Kan je kind overweg met docenten die niet positief reageren als je een bus hebt gemist?

Route

Deze vragen geven je inzicht in de mogelijke stressoren tijdens de route die je kind aflegt. Hierbij geldt ook weer: zorg voor een zo stressloos mogelijke route.

• Hoe druk is de route die je kind moet afleggen?
• Hoe reageert je kind op een route waar het veel ander verkeer tegenkomt en grote, drukke kruispunten moet oversteken?
• Hoe reageert je kind op drukte op een station of bij een bushalte?
• Hoe veilig voelt je kind zich in het verkeer?

Tip 3: Weeg zorgvuldig af of je je kind zonder vrienden naar een school laat gaan.

Is het belangrijk om voor een middelbare school te kiezen waar ook andere klasgenoten en/of vriendjes van je kind naar toe gaan? Het antwoord op deze vraag hangt af van twee dingen: hoe jouw kind omgaat met veranderingen en hoe makkelijk het vrienden maakt.

Hoe gaat jouw kind om met veranderingen?
Veel hoogsensitieve kinderen vinden veranderingen spannend, omdat ze niet weten wat ze kunnen verwachten. De overgang naar de middelbare school is een hele grote verandering.

Ze vragen zich af of ze het goed gaan doen, of ze de weg wel kunnen vinden en misschien ook of ze wel vrienden gaan maken. Alles is anders. Hoe moeilijker jouw kind veranderingen vindt, des te belangrijker het is dat de oversteek niet alleen gemaakt wordt.

Samen met anderen naar de middelbare school gaan werkt spanningsverlagend. Het hoeven niet persé vrienden te zijn van je kind, als je kind maar bekend met ze is en ze als vertrouwd voelen.

Hoe makkelijk maakt jouw kind vrienden?
Waar ik ook altijd naar kijk is de mate waarin een kind in staat is om snel nieuwe vrienden te maken. Hoe lastiger dit is, hoe meer ik adviseer om naar een school te gaan waar klasgenoten ook naar toe gaan.

Als je wil kan je onderstaand lijstje doornemen. Check welke aspecten opgaan voor jouw kind en houd in gedachten: hoe meer er passen, hoe relevanter het is om samen met anderen naar een middelbare school te gaan.

In hoeverre past dit bij je kind:

• Had moeite met stap naar kleuterschool.
• Grote moeite met veranderingen.
• Heeft veel tijd nodig om vriendschappen te sluiten of heeft hier moeite mee.
• Is verlegen en introvert.
• Is onzeker over eigen kunnen en over zichzelf.
• Komt snel in conflict met vrienden,
• Is sociaal onhandig.
• Denkt snel dat anderen hem/haar niet mogen.

Tip 4: Breng in kaart of een school de zorg die je kind nodig heeft kan bieden.

Ben je op de basisschool gewend dat je kind iedere week een apart gesprekje heeft met de meester en heb je korte lijnen met de juf? Vraag je je af hoe dit straks moet op de middelbare school? Ik leg je uit hoe je erachter kan komen of een school kan voorzien in wat jullie nodig hebben.

Als er veel zorg nodig is
Als jouw gevoelige kind autisme heeft of hoogbegaafd is en zonder extra begeleiding niet goed tot ontwikkeling komt (of in de problemen raakt) dan is het essentieel om te weten wat de nieuwe school hierin voor jullie en kind kan betekenen. Vaak kan je op de website van de school hier al informatie over vinden. Er zijn zelfs scholen die expertise hebben op bepaalde type zorgleerlingen.

Als de zorg subtieler is
Misschien kan jouw kind prima functioneren op een school en heeft het aan een klein beetje extra zorg genoeg. Denk aan een extra schouderklopje zo nu en dan, wat hulp bij het opstarten of dat het wordt geholpen bij het samenstellen van een werkgroepje. Of de school deze zorg biedt, dat vind je meestal niet op de website.

Daarvoor zul je moeten afgaan op verhalen van andere ouders die een kind op die school hebben die ook wat extra zorg nodig heeft. Doe hier moeite voor, ga op zoek naar deze ouders. Hun informatie is echt relevant voor jou en je kind.

Overweeg ook om een goede kindercoach of kindertherapeut te benaderen. Als het gaat om de scholen in de buurt van Vleuten, Leidsche Rijn en de Meern in Utrecht kan ik je vertellen wat je op dit gebied mag verwachten. In iedere gemeente zullen er geheid mensen zijn zoals ik die je hier goede informatie over kunnen geven.

Tip 5: Check hoe prestatiegericht een school is en hoe dit past bij jouw kind.

Een vijfde, niet geheel onbelangrijke tip, gaat over de prestatiegerichtheid van een school. Iedere middelbare school heeft zijn eigen speerpunten en sommige scholen hebben het leren en het behalen van goede resultaten voorop staan. Onderzoek hoe de middelbare scholen hierin staan en weeg dit af tegen wat past bij jouw kind.

Wees voorzichtig met je keuze voor een prestatiegerichte school:
• Als je kind sterk reageert op toetsuitslagen, dus zowel heel blij wordt van een goed cijfer als heel down of verdrietig van een laag cijfer.
• Als je kind een fixed mindset heeft en gericht is op het resultaat en minder op de weg ernaar toe.

Tip 6: Onderzoek het toetsbeleid van een school.

Vooral in de onderbouw van een middelbare school kiezen veel scholen ervoor om niet meteen te starten met toetsweken of krijgen scholieren in de eerste 2 jaren geen cijfers maar voldoendes en onvoldoendes. Dit doen ze om hen te laten wennen en de druk niet te hoog op te voeren. Dit is belangrijk, want niemand heeft er iets aan dat jongeren al vroeg burnout raken.

Hoogsensitieve kinderen ervaren snel stress. Als jouw kind stressvol reageert op toetsen is het belangrijk om te onderzoeken hoe de school hiermee rekening houdt.

Verschillen die ik tegenkom op middelbare scholen in de regio Utrecht:
• Geen toetsen in de eerste 2 jaar, maar wel voldoendes, goed, onvoldoendes.
• Geen toetsweken in de eerste 2 jaar, maar toetsen verspreid over hele jaar.
• Juist wel al toetsweken, maar in de tussenliggende periodes geen toetsen.
• Toetsweken direct na een vakantie of juist vóór een vakantie.
• Geen cijfers voor toetsen in de eerste 2-3 jaar.

Wat zou het beste bij jouw kind passen?

Tip 7: Overweeg een huiswerkvrije school.

Ik kan kort zijn: als huiswerk maken, om wat voor reden, voor problemen zorgt, is het een overweging om op zoek te gaan naar een school waar het huiswerk tijdens de les wordt gemaakt. Hoe een school hierin staat kun je vrij makkelijk op de website van de school opzoeken. Vaak vertellen ze dit ook in een (online) opendag.

Tip 8: Zoek uit hoeveel zelfstandigheid en samenwerken er van een kind wordt verwacht.

Is jouw gevoelige kind een echte samenwerker en werkt het ook graag zelfstandig? Of zie je dat het hier geregeld op vastloopt? Ieder kind is hier anders in, ook hoogsensitieve kinderen verschillen hierin. Als je kind trouwens moeite heeft met samenwerken omdat het niet goed voor zichzelf op kan komen is het altijd goed om je kind hier sterker in te maken.

Belangrijk is: hoe is jouw kind op deze twee punten en hoe matcht dit met de middelbare scholen waar jullie naar kijken? Kies voor een school die hier zo goed mogelijk bij aansluit.

Domeinen
Werkt de school waar jullie naar kijken met domeinen, maar twijfel je of dit zou passen, dan volgen hier 3 vuistregels.

Een school die werkt met domenen kan prima passen voor een gevoelig kind als:
• Je kind goed kan samenwerken met anderen
• Prima zelfstandig kan werken.
• Je kind er tegen kan dat het bijna nooit volledig stil is.

Tip 9: Houd rekening met de prikkelgevoeligheid van je kind.

Voor jouw hoogsensitieve of gevoelige kind is het buitengewoon belangrijk dat we rekening houden met de hoeveelheid prikkels die het moet verwerken. Er zijn echter heel veel verschillende prikkels en en die zijn er op iedere middelbare school.

Een paar voorbeelden:
• Op iedere school zijn er auditieve prikkels, lees luidruchtige kinderen. Of je nu in een domein werkt of klassikaal leskrijgt, dat hoeft niet veel uit te maken.

• Op iedere school zijn er sociale prikkels (en die worden ook nog eens complexer): wat verwachten ze van je, hoe moet je terug reageren, waarom zegt die jongen niet wat ie bedoelt?

• Op iedere school drommen er groepen kinderen bij elkaar op de trap of voor een lokaal en sta je soms dichter op anderen dan je wil. Hierdoor kan jouw kind intens last hebben van deze tastprikkels. (behalve nu in coronatijd).

• Op iedere school…..

Hoe belangrijk de prikkels ook zijn, het is bijna niet te doen om hier rekening mee te houden. Maar er zijn wel een paar dingen waar je op kan letten bij je schoolkeuze als het gaat om moeite met geluid en om moeite met drukte.

Wat je kan doen is het volgende:
• Kijk naar de breedte van de gangen. Hoe breder, hoe rustiger vaak en hoe minder ‘benauwd’ het voelt.

• Kijk naar de hoeveelheid ingangen en uitgangen die worden gebruikt: gaat iedereen door dezelfde ingang naar binnen en naar buiten of is dat anders geregeld?

• Vraag aan andere scholieren van de school of aan ouders van een kind op deze school of de school als rustig wordt omschreven? En hoe het op de gangen is.

• Als het om geluidsoverlast gaat kan je ook proberen om zicht te krijgen op hoe de school geluid resoneert. Sommige scholen zijn zo opgezet dat stemmen weerkaatsen en ontstaat er al snel een gevoel van kakefonie. Bij andere scholen is dit veel minder.

Werken in domeinen
Let op: trap niet in de valkuil door te denken dat het werken in domeinen niet past bij jouw kind omdat het meer auditieve prikkels zou geven dan in een klassikaal ingerichte school. Alleen als je kind enkel kan werken in stilte is een domein niet aan te raden.

Is het wel gewend om te werken met wat achtergrondgeluid dan kan een domein vaak prima werken.

Het is namelijk niet zo dat klassikaal ingericht onderwijs altijd betekent dat het ook rustig is in een klas. Ja, daar wordt vaker gepoogd om in stilte te werken, maar het is maar net aan de kinderen en de docent om dit voor elkaar te krijgen.

Meer over prikkels en prikkelverwerking.

Tip 10: Hoe je de sfeer bepaalt nu je de scholen niet in kan.

De sfeer op een school is voor veel hoogsensitieve kinderen van groot belang. Meer dan kinderen die niet hoogsensitief zijn, reageren ze op sfeer. Onderzoeken staven dit ook: is de omgeving steunend en vriendelijk dan heeft een hoogsensitief kind hier meer profijt van in vergelijking met kinderen die deze eigenschap niet hebben.

Is de omgeving echter niet ondersteunend en stresserend voor het kind dan heeft het hier juist meer last van in vergelijking met kinderen die deze eigenschap niet hebben.

Waar je naar kan kijken om in deze tijd toch voeling met de sfeer op een school te krijgen:

1. Hoe de interactie is tussen docenten en leerlingen en doceten onderling (mits je online interactie te zien krijg).

2. Hoeveel persoonlijke aandacht er is op een online bijeenkomst.

3. Verhalen van anderen over de sfeer op deze school (actief naar op zoek gaan!)

4. Buitenkant van het gebouw verraadt vaak ook hoe de binnenkant eruit ziet. Zal het ruim en hoog zijn, kan je al inschatten. Nieuw? Oud?

Tip 11: Wees kritisch ten aanzien van het onderbuik gevoel van je kind.

Bij de zoektocht naar de beste middelbare school voor jouw kind is ook het gevoel, de intuïtie van jouw kind belangrijk. Als jouw kind meteen ‘weet’ dat een school niets voor hem of haar is, dan neem je dit maar beter serieus. Maar wees wel kritisch, want misschien is je kind wel erg snel met zijn of haar gevoel.

Zeker nu vrijwel de hele zoektocht naar de beste middelbare school voor jouw kind online gebeurt, is het proeven van de sfeer en het kunnen varen op je intuïtie ingewikkeld.

Je kind baseert een gevoel bij een school op basis van verschillende aspecten:

• Herken ik me in de andere kinderen op die school?

• Denk ik vrienden met hen te kunnen maken?

• Voelt de school prettig? Denk ik dat ik me hier snel thuis zal voelen?

• Ziet het er naar uit dat ik hier dingen kan gaan doen en leren die me aanspreken?

Hoogsensitieve kinderen staan erom bekend dat ze een sterke intuïtie hebben en meteen een inschatting kunnen maken over of iets oké is of niet. Hier zit echter wel een kanttekening aan. Meerdere zelfs, ik beschrijf er hieronder 3:

Op het moment dat je kind al een bepaalde school op het oog heeft, bestaat het risicio dat alle andere scholen die je onderzoekt al bij voorbaat geen schijn van kans krijgen.

Ook als het niet naar het voortgezet onderwijs wil omdat het dit te spannend vindt bijvoorbeeld kan dit het beeld van je kind kleuren. Wees hier dan ook op bedacht en bespreek met je kind dat jullie sommige scholen een 2e en zelfs 3e kans geven.

Tot slot is het nu dus gewoonweg erg ingewikkeld om af te gaan op je intuitie, want je kind heeft te weinig informatie hiervoor.

Ik adviseer je om je kind uit te leggen hoe je tot een gevoel komt bij een school (zie lijstje hierboven) en bedenk samen een plan om op zoveel mogelijk van deze aspecten toch antwoord te krijgen.

Tip 12: Accepteer dat de beste middelbare school niet bestaat.

Ai, dit is geen leuke tip. Misschien had ik ermee moeten beginnen, maar in alle eerlijkheid: dat durfde ik niet. Dat leek me nou zo’n domper voor je. Aan de andere kant, het is wel de realiteit en die moeten we niet onder stoelen of banken willen schuiven: de ideale middelbare school bestaat niet.

Maar dit wil niet zeggen dat jouw kind niet op zijn of haar plek terecht gaat komen. Gelukkig doen heel veel gevoelige kinderen het hartstikke goed op hun niet ideale middelbare scholen!

Van de 11 tips die ik heb gegeven wil ik je laten weten dat de volgende essentieel zijn. Neem die in acht, dan zit je vaak goed.

Dit zijn de belangrijkste tips voor jouw hoogsensitieve of gevoelige kind:
1. Houd rekening met de afstand, de route en het vervoersmiddel.
2. Laat je kind niet alleen naar een school gaan als het veel moeite heeft met veranderingen en/of niet makkelijk vrienden maakt.

Zijn de andere tips die ik geef dan niet belangrijk? Natuurlijk zijn die belangrijk, en ik zou ook zeker uit de andere tips nog een selectie van 1 of 2 tips maken die voor jouw kind essentieel zijn. Vervolgens maak je op basis van deze punten je 1e, 2e en 3e keus.

Je bent aan het einde gekomen van dit artikel. Het was een heleboel tekst en een heleboel tips, ik hoop dat het het lezen waard was!

Ik wens je alle succes bij het maken van de keuze en ik hoop dat mijn tips je hierbij helpen!