Hoogsensitief kind

Hoogsensitief kind en sensorische informatieverwerking

Werk jij met kinderen die (motorisch) onrustig zijn? Of is jouw kind juist houterig of snel uit zijn/haar evenwicht? Onhandig misschien? Durft het niet zoveel? Vandaag leggen we je uit waarom het belangrijk is om bij hoogsensitieve en/of prikkelzoekende kinderen te kijken naar hoe een kind beweegt en of er sprake is van een prikkelverwerkingsprobleem. Ook weet je straks wat een SI-therapeut is en waarom het handig is om dit te weten.

Hoogsensitief kind en sensorische informatieverwerking

Wie bij mij in coaching komt met zijn of haar hoogsensitieve kind weet dat ik de eerste twee sessies besteed aan het in kaart brengen van allerlei zaken zoals de weerbaarheid, de prikkelbehoefte en het evenwicht van een kind. Tijdens het oudergesprek bespreek ik de uitkomsten en niet zelden kom ik dan met het advies om een onderzoek te laten doen bij een sensorisch-integratietherapeut. Ook in de opleiding Gevoelig Meebewegen die ik samen met Suzanne Strijbosch- van Snippenberg geef speelt sensorische integratie een grote rol. Suzanne is kinderfysiotherapeut en sensorisch-integratietherapeut (SI-therapeut) en wij beiden vinden het essentieel om goed te de sensorische-integratie en motorische ontwikkeling in kaart te brengen. Waarom eigenlijk? En waarom is dat voor jou als therapeut of ouder interessant?

Wat betekent sensorische integratie?

Sensorisch betekent hetzelfde als zintuiglijk. Via de zintuigen zoals de ogen, de mond en de huid krijgt een kind heel veel informatie binnen. Deze informatie wordt door de hersenen verwerkt en met elkaar verbonden. Dit maakt het mogelijk dat een kind op een adequate manier kan reageren op de eisen en verwachtingen vanuit de omgeving.

Is sensorische integratie belangrijk?

Ja! Sensorische integratie gaat er namelijk over dat een kind voelt dat het wordt aangeraakt door iets of iemand en voelt dat het wordt bewogen. Het gaat ook om het voelen in welke houding je je bevindt en welke bewegingen je maakt. Als je dit niet goed aanvoelt dan ontstaan er geheid problemen. Hierover straks meer.

Om je een beeld te geven van wat je ziet als de prikkelverwerking normaal verloopt. Dan zie je kinderen die:

  • met zelfvertrouwen durven te klimmen en klauteren
  • redelijk tot goed kunnen inschatten hoe hard ze moeten gooien,
  • die kunnen inschatten hoe hard een schouderklopje wordt gegeven,
  • die voelen dat hun broek afzakt,
  • zich ontspannen voelen op de drukke speelplaats op school,
  • weten waar ze hun voeten moeten plaatsen zodat ze niet steeds struikelen,
  • hun bestek goed naar hun mond kunnen brengen,
  • goed kunnen blijven staan en zitten (en niet steeds hoeven te wiebelen om het evenwicht weer te hervinden) en
  • stabiel blijven en niet bijvoorbeeld steeds inzakken op hun tafel op school.

Met name het evenwicht en de stabiliteit zijn heel belangrijk voor een kind. Ze zijn zelfs zo belangrijk dat de hersenen van een kind altijd prioriteit geven aan het in orde brengen ervan. Heeft jouw kind moeite met zichzelf zittend in evenwicht te houden, dan zul je dit terugzien doordat het kind bijvoorbeeld steeds wiebelt op zijn stoel. Dit is voor het kind (onbewust) prioriteit en gaat altijd voor andere zaken. Eerst het evenwicht en de stabiliteit op orde, dan pas tijd voor iets anders. Een kind dat steeds met zijn evenwicht bezig is, verliest veel energie. Zie dan nog maar eens te leren!

Kinderen die te maken hebben met problemen in de sensorische prikkelverwerking laten niet zelden onzeker en/of opstandig gedrag zien. Of worden vermijdend en faalangstig.

Het goed verwerken van de informatie die binnenkomt via de zintuigen is een voorwaarde voor een kind om te leren, spelen en sporten. Belangrijk dus om hier oog voor te hebben als ouder, coach of therapeut!

Hoogsensitieve kinderen en sensorische informatieverwerking?

Van hoogsensitieve kinderen weten we dat ze informatie anders verwerken dan kinderen die niet hoogsensitief zijn. Zo hebben ze een lagere prikkeldrempel, wat betekent dat ze meer informatie met hun zintuigen waarnemen (bewust en onbewust)  en dat ze gedetailleerder prikkels waarnemen. Zo merkt een hoogsensitief kind bijvoorbeeld meer smaken op in een gerecht dan een ander en kan het meer lichtvariaties waarnemen. Is dit erg? Nee hoor, dat hoeft helemaal niet erg te zijn, maar het zegt wel dat hoogsensitieve kinderen meer informatie te verwerken hebben met hun hersenen dan andere kinderen en dat het belangrijk is om klachten zoals niet aangeraakt willen worden en niet tegen bepaalde geluiden kunnen serieus te nemen. Want er kan een prikkelverwerkingsprobleem aan ten grondslag liggen. En als dat niet het geval is, dan heeft dit kind voor deze klachten zeker jouw hulp nodig.

Maar er zijn meer redenen om bij hoogsensitiviteit extra goed te letten op hoe een kind beweegt en prikkels verwerkt. Hoogsensitieve kinderen laten vaak vermijdend gedrag zien, onzekerheid en faalangst. Net als dat de hoogsensitieve kinderen met een meer extravert karakter juist clownesker of uitdagender gedrag laten zien als ze niet lekker in hun vel zitten. Ook zie je vaak vermoeidheid en overprikkeling. Dit soort gedrag kán te maken hebben met hoogsensitiviteit, maar het kan ook een prikkelverwerkingsprobleem zijn. Want ook bij prikkelverwerkingsproblemen zien we dat kinderen faalangstig, onzeker, vermijdend en opstandig kunnen worden als het niet goed verloopt. En ook vermoeidheid en overprikkeling zie je bij deze kinderen terug.

Het maakt uit voor de coaching van een hoogsensitief kind

Oké, stel je hoogsensitieve kind heeft moeite met zichzelf in balans te houden. Wat maakt dat uit voor de coaching? Nou, dit kan veel uitmaken. Hier een paar voorbeelden ter illustratie:

  • als een kind motorisch onrustig is, maar het komt omdat het te weinig stabiliteit kan opbouwen in de romp, dan ga ik dat kind niet leren zijn aandacht te concentreren.
  • als een kind niet, net als de rest van de klas, van een lage brug het water in durft te springen en dit komt omdat het zijn evenwicht niet kan bewaren, dan ga ik niet (als eerste) aan de gang met oefeningen om het zelfvertrouwen te verbeteren of het leren accepteren dat het iets niet durft.
  • als een hoogsensitief kind ruzies krijgt op het speelplein omdat hij denkt dat anderen hem bewust omver duwen, maar hij feitelijk heel sterk reageert op ‘bewogen worden’ en makkelijk omvalt, dan heeft hij niet veel aan een plannetje om minder snel boos te worden.
  • als een kind steeds ontploft van woede, maar het blijkt dat dit waarschijnlijk komt omdat hij oververmoeid is van het herstellen van zijn evenwicht. Ga ik dan als eerste met zijn boosheid aan de slag?

Wanneer is het zinvol om een (hoogsensitief) kind door te verwijzen naar een SI-therapeut?

Ik verwijs vaak door naar een SI-therapeut als:

  • Ik zie en/of hoor van ouders dat het kind heel onhandig is
  • Ik zie dat een kind veel moeite heeft om zijn evenwicht te behouden
  • Als ik zie dat er veel moeite is met het kunnen gooien van een bal
  • Als een kind gedragsproblemen heeft en daarnaast niet (voldoenden) tot lezen of schrijven komt
  • Als een kind veel motorische onrust laat zien
  • Als een kind hele duidelijke zintuigelijke klachten heeft zoals ‘gek worden van smakgeluiden, kokhalzen tijdens het eten en bijvoorbeeld niet aangeraakt willen worden.
  • Als een kind fysiek slap overkomt of juist te strak

Deze lijst is uiteraard niet compleet.

Hoe werkt dat bij een SI-therapeut?

Het afnemen van een onderzoek bij een SI-therapeut kost meestal een uurtje, bij jongere kinderen iets langer. Je kind krijgt allerlei leuke spelletjes te doen en ik heb nog niet meegemaakt dat een kind het als onprettig heeft ervaren. Na afloop volgt er een gesprek met de therapeut en de ouders en krijgen ouders een verslag van zijn of haar bevindingen. Soms komt uit het onderzoek naar voren dat behandeling bij een si-therapeut geindiceerd is. Soms ook niet, maar zijn er wel enkele opvallendheden die ik in mijn begeleiding op kan pakken.

Bij mijn hoogsensitieve kind speelt er geen probleem in de sensorische integratie

Dat kan heel goed kloppen. Het is ook niet zo dat ik alle kinderen doorverwijs naar de si-therapeut. Maar sta er niet gek van te kijken als ik wel met advies kom om een onderzoek te laten doen bij een si-therapeut. Als ouder kijk je vaak anders en heb je zeker zaken als moeite met stabiliteit en evenwicht lang niet altijd door. Ook als therapeut ben je vaak nog niet gewend om op deze manier naar kinderen te kijken. Ik hoop je dan ook met dit artikeltje iets wijzer te hebben gemaakt over wat sensorische integratie is en waarom het belangrijk is om hier oog voor te hebben bij de begeleiding van hoogsensitieve kinderen. Dank je wel voor het lezen.

Misschien is het ook leuk, als je wil, om de blog te lezen over hoe je prikkels kan reguleren met hele simpele dingen als een appel, een rietje en een kauwgom.

Wil je meer weten over sensorische informatieverwerkig? Kijk dan eens op de site van de Nederlandse Stichting voor Sensorische Informatieverwerking.

Ik doe ook mijn best om actief te zijn op social media. Als je me daar wil volgen, leuk! FacebookInstagram,

Groeten Josja

 

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.