Mediagebruik en opvoeden

Dit moet je weten over mediagebruik bij kinderen en jongeren

Nu het sneller donkerder wordt merk ik dat kinderen weer meer tijd achter een beeldscherm doorbrengen. Kan het kwaad? Moeten we hier paal en perk aan stellen? Hoog tijd om jou als (mede)opvoeder informatie en handvatten te geven over het gebruik van sociale media en games. Een echte mustread voor alle ouders en voor iedereen die met kinderen en jongeren werkt. Lees je mee?

Worstel jij ook met vragen over het beeldschermgebruik van je kind(eren)? In mijn praktijk voor hoogsensitiviteit geven vrijwel alle ouders me aan dat ze hierin zoekende zijn. Op 4 december was ik daarom aanwezig op het SCEM-congres “Het kind online: tussen feit en fabel’. Wat ik hier geleerd heb mag wat mij betreft niet binnen de muren van de locatie de Werelt in Lunteren blijven: dit moet iedereen gewoon weten! Ik geef je daarom de hoogtepunten van dit congres en vertaal deze voor jou in concrete handvatten waar je direct mee aan de slag kan.

Wat ga je in dit artikel lezen?

  • Dat het aantal kinderen dat bijziend wordt alarmerend is.
  • Dat sociale media naadloos aansluit op de intrinsieke motivatie van jongeren.
  • Dat sociale media en games ook positieve effecten hebben, met name op de sociale vaardigheden die nodig zijn bij het leggen van contacten.
  • Richtlijnen wat je kan doen als ouder en begeleider om je kind te begeleiden en toe te laten groeien naar gezond media gebruik.

Er is nog veel meer dat ik geleerd heb op dit congres, maar dat verwerk ik in andere artikelen.

Hoeveel tijd zit een kind achter een beeldscherm en hoeveel is gezond?

Voordat ik ga roepen wat mij verteld is over hoeveel tijd een kind mag doorbrengen achter een beeldscherm geef ik je eerst een aantal feiten die gaan over beeldschermgebruik in de gezinnen in Nederland. Deze feiten (en alle andere feiten die ik in dit artikel beschrijf verzin ik niet zelf, maar zijn afkomstig van de sprekers van dit congres. Onderaan dit artikel staan ze met naam en toenaam genoemd.)

  • Een gezin heeft gemiddeld 11 beeldschermen in huis.
  • 40% van de kinderen van 7 jaar heeft een beeldscherm waar hij of zij zelf over kan beschikken, bijvoorbeeld doordat het op zijn eigen kamer staat.
  • Jongeren tussen 13-19 jaar maken tussen de 6-7 uur per dag gebruik van beeldschermen.
  • Waar een kind van 6 jaar gemiddeld een kleine 2 uur per dag sociale media gebruikt (inclusief een half uur lezen), zitten de ouders op 4,5 uur per dag beeldschermtijd.
  • Hoe meer de ouders zelf tijd besteden achter een beeldscherm, hoe meer hun kinderen dit doen.
  • Veel ouders zetten beeldscherm in als hulpmiddel bij het opvoeden.
  • TV aan op de achtergrond heeft een negatief effect op de taalontwikkeling en op het effect van spelen bij jonge kinderen. Sowieso vermindert het geluid van een tablet of een TV de focus en de concentratie, bij iedereen.

Nu dan naar het antwoord op de vraag: hoeveel tijd mag mijn kind doorbrengen achter een beeldscherm?

  • Heel jonge kinderen liever geen beeldschermtijd.
  • Kinderen van 6-12 jaar kijken beter niet meer dan 2 uur per dag naar een beeldscherm.
  • Vanaf 12 jaar mag de tijd iets oplopen.

Is sociale media nou echt zo slecht voor jongeren en waarom trekt het toch zo?

Er wordt vaak gedacht dat online communicatie ten koste gaat van échte communicatie en dat het tot oppervlakkiger contact tussen jongeren leidt. En zo zijn er nog wel meer veronderstellingen over het gebruik van sociale media. Maar is dat ook zo? En waarom is het zo mateloos populair bij jongeren?

Om met het laatste te beginnen: sociale media sluit naadloos aan bij de behoeften van jongeren, te weten: de behoefte aan autonomie, het leggen van contacten en het ontwikkelen van een eigen identiteit. Dus niet gek dat een jongere graag zijn tijd besteedt aan social media! Hier een aantal voordelen voor een jongere:

  • Je kan zelf besluiten wat je van jezelf laat zien,
  • je kan (leren) vloggen,
  • je kan je bijzonder goed vergelijken met anderen,
  • anderen volgen en experimenteren met het ontwikkelen van een eigen mening door jouw mening of voorkeuren te tonen en dan te zien hoe deze bij je vrienden valt.
  • Het helpt een jongeren bij het leggen en onderhouden van contact en
  • de sociale vaardigheden die je hierbij online oefent maken het makkelijker om ze in real life ook toe te passen.
  • Het is daarbij fijn dat je niet direct hoeft te reageren en
  • je kan veel mensen tegelijk bereiken.

De nadelen van sociale media zijn er uiteraard ook, denk bijvoorbeeld aan cyperpesten, sexting en de negatieve invloed die het heeft op de lichaamstevredenheid van jongeren.

 

Wat heeft bijziendheid te maken met beeldschermtijd en moeten we ons hier zorgen over maken?

Wist jij dat bijziendheid een groot probleem aan het worden is? (zo niet al is). Ik was me hier niet bewust van en ben echt onder de indruk van wat ik te weten ben gekomen. Ik deel het dan ook heel graag met je en hoop dat jij het weer met anderen deelt. Zo belangrijk is het volgens mij.

Ik begin gewoon weer met een rijtje feiten:

  • 95% van de jongeren in de grote Chinese steden is bijziend en 50% van de Nederlandse 20-jarigen is bijziend! Dit was vroeger niet zo!
  • 1 op de 3 van de jongeren die in hoge mate bijziend is (dan heb je -6 of meer) kan later niet meer lezen en heeft kans op algehele blindheid!
  • De grootste kans op het ontwikkelen van bijziendheid is op de leeftijd van 13 jaar oud.
  • Ontwikkel je bijziendheid op je 13e, dan is de kans ook het grootste dat het later een medisch probleem wordt.

Nu al is 50% van de 20-jarigen bijziend en als een kind dit al was op zijn 13e, dan is de kans heel groot dat hij later echt bijna niets meer ziet! Hoe dit komt, die enorme toename van bijziendheid? Wat zijn de grootste risico-factoren?

Nu ja, zover ik het heb begrepen loopt een kind tijdens de basisschoolperiode het grootste risico. De ogen zijn dan volop in ontwikkeling en groeien gemakkelijk de verkeerde kant uit. Je schijnt een brandpunt te hebben op je netvlies en dat is het punt waarop je scherp ziet. Je oog groeit als het ware naar dat brandpunt toe. Dat is normaal. Ga je echter dicht op of te lang achter een beeldscherm dan verandert de plek van het brandpunt en groeien je ogen de verkeerde kant op. Dan krijg je de problemen en word je bijziend.

Een hele goede tegenhanger is licht. Je ogen hebben veel licht nodig, want die zorgt voor de afgifte van dopamine in je netvlies. En dat willen we zien. Punt is natuurlijk dat kinderen alleen in de zomer genoeg licht krijgen. Een belangrijk advies is dan ook om veel meer naar buiten te gaan om de benodigde hoeveelheid licht en dopamine-afgifte te kunnen bewerktstellingen.

Adviezen:

  • Zorg dat je kind 2 uur per dag buiten is, inclusief schoolpauzes
  • Laat je kind na iedere 20 minuten dat hij naar een beeldscherm kijkt een mini-break van minimaal 1 minuut (liever een paar minuten) houden
  • Zorg dat je kind minstens 30 cm van het beeldscherm af zit.

 

Alle adviezen op een rijtje

  • Echt jonge kinderen bied je liever geen beeldschermtijd aan.
  • Kinderen van 6-12 jaar hebben aan 2 uur per dag beeldschermtijd genoeg.
  • Geen tv op de achtergrond, dit is slecht voor de ontwikkeling van de taal bij jonge kinderen en slecht voor de aandacht en focus.
  • Zorg dat je kind 2 uur per dag buiten is/buitenlicht krijgt, inclusief schoolpauzes. Dit geldt voor kinderen in de basisschoolleeftijd.
  • Laat je kind na iedere 20 minuten dat hij naar een beeldscherm kijkt een mini-break van minimaal 1 minuut (liever een paar minuten) houden.
  • Zorg dat je kind minstens 30 cm van het beeldscherm af zit.
  • Laat je liggend op zijn buik tv kijken.

 

Wat pak jij op?

Ben je, net als ik, geïnspireerd geraakt om met één of meerdere van deze adviezen aan de slag te gaan? Top! Besef alleen dat je kind niet diezelfde inspiratie en motivatie als jij heeft. Verwacht dit ook niet van hem. Hij doet het voor jou en dat is prima. Pas als de hersenen zijn uitgerijpt zullen ze hier meer gemotiveerd voor zijn. Persoonlijke noot: pak niet alles tegelijk aan. Jijzelf, maar ook je kind kan niet alles tegelijk. Nieuwsgierig naar wat ik op ga pakken? Komt ie:

  • In kaart brengen hoeveel uur per dag de kinderen naar buiten gaan en bekijken of er een plannetje moet worden gemaakt dat ze meer naar buiten gaan.

Wat ga jij oppakken? Ik ben echt heel benieuwd en ik zou het leuk vinden als je het met me zou willen delen! Laat je het me weten via FacebookInstagram of hieronder bij de comments.

Groeten,

Josja

Ps Ik heb nog veel meer informatie en tips over het gebruik van sociale media en games onder kinderen en jongeren. Lees dan dit artikel.

En heb je artikel over ‘prikkels verwerken met de Ipad’ al gelezen? Lees het hier

 

De informatie uit bovenstaand artikel is een (vrije) vertaling  van de lezingen van de volgende sprekers op het congres ‘Het online kind’.

Peter Nikken – Hoogleraar mediaopvoeding Erasmus Universiteit Rotterdam

Helen Vossen – universitair docent, Universiteit Utrecht

Caroline Klaver -oogarts en epidemioloog, onderzoeksleider Erasmus MC en Radboudumc

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.