Hoogsensitief kind

Wat betekent het om hoogbegaafd te zijn?

Wat betekent het om hoogbegaafd te zijn?

Een groot deel van de hoogbegaafden is ook hoogsensitief, een reden om eens wat meer in dit onderwerp te duiken.🤿

Lees hier het interview dat ik gaf aan eigenaar en redacteur Brigitte Schellens van het HSP-magazine.

Wat is hoogbegaafdheid?

Heel simpel gezegd spreken we van hoogbegaafdheid als er sprake is van een combinatie van een zeer hoge intelligentie (IQ boven de 130), een hoge mate van creatief denken en een groot doorzettingsvermogen.

Voor hoogsensitiviteit kun je de zelftest van Elaine Aron doen, bestaat er voor hoogbegaafdheid ook zo’n zelftest of moet je dat door een professional laten doen?

Hoogbegaafdheid laat je door een professional vaststellen die ook intelligentietesten mag afnemen, dat kun je niet zomaar zelf doen. Bij voorkeur laat je dit doen door iemand die in hoogbegaafdheid is gespecialiseerd. Je kunt zelf wel de signalen leren herkennen.

Persoonlijk vind ik dat je hoogsensitiviteit ook door een professional moet laten vaststellen, want het vraagt om goede kennis van hoogsensitiviteit om het te kunnen onderscheiden van bijvoorbeeld autisme of ADHD. De zelftest van Elaine Aron geeft vaak een goede indicatie, maar ook mensen met autisme of ADHD scoren hier vaak hoog op.

Wat is het verband tussen hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid?

Volgens een onderzoek van de Belgische professor Elke van Hoof is 87% van de hoogbegaafde volwassenen ook hoogsensitief. Andersom is dat niet zo, 10% van de hoogsensitieve mensen is ook hoogbegaafd. Dat is wel hoger dan onder de landelijke bevolking, want daar is ongeveer 2,5% hoogbegaafd.

Wat betekent het voor iemand om hoogbegaafd te zijn, wat merk je daarvan en hoe beïnvloedt dat je leven?

Wat je er uiteindelijk van merkt om hoogbegaafd te zijn is heel verschillend, omdat hoogbegaafde mensen onderling sterk van elkaar kunnen verschillen. Wat ze met elkaar delen is dat ze sneller en makkelijker grote hoeveelheden cognitieve informatie weten te verwerken dan mensen die niet hoogbegaafd zijn.

Veel hoogbegaafden horen dan ook vaak dat ze anderen niet meenemen in hun denkstappen en dat ze te snel willen.

Het kan betekenen dat je steeds het gevoel hebt dat je er niet bij hoort. Zeker als je IQ boven de 143 hebt, zie je dat het verschil tussen jou en anderen te groot kan worden om nog goed te kunnen levelen. Dit kan je een heel eenzaam gevoel geven, een gevoel van ‘anders’ zijn.

Als je hoogbegaafd bent is het een ware uitdaging om in balans te komen en blijven. Enerzijds heb je het nodig om mentaal uitgedaagd te worden, misschien ook fysiek. Gebeurt dit niet, dan ga je je vervelen en minder fijn voelen.

Ook heb je contact met gelijkgestemden nodig. En anderzijds moet je ervoor zorgen dat je niet te snel overprikkeld raakt van verwachtingen van anderen (waar je aan wil voldoen) en bijvoorbeeld geluiden.

Vinden de meeste mensen het fijn om erachter te komen dat ze hoogbegaafd zijn?

Ja, want je voelt je eindelijk begrepen. Eindelijk snap je wat er met je aan de hand is. Het biedt de mogelijkheid om aansluiting te gaan vinden met mensen die zijn zoals jij. En het doet heel veel aan herstel van eigenwaarde.

Je kunt je als hoogbegaafde eenzaam voelen en gaan denken: er is iets mis met mij. Je gaat het op jezelf betrekken, je denkt: ik spoor schijnbaar niet, want iedereen kan vrienden maken en ik niet.

Op het moment dat jij weet waar het vandaan komt, dan is dat heel herstellend voor een negatieve eigenwaarde en voor je zelfvertrouwen. Je denkt dan: het komt dus doordat ik juist op de troepen voorloop. Dat ik juist een veel diepere connectie wil maken dan de meeste mensen kunnen.

Als een hoogbegaafd kind naar het gymnasium gaat, vindt hij daar dan niet gelijkgestemden?

Dat ligt aan de mate van hoogbegaafdheid. Als een jongere een IQ van 130 heeft bijvoorbeeld, dan zal het daar zeker een aantal gelijkgestemden tegenkomen. Maar is het IQ boven de 143, om dit getal maar weer eens te noemen, dan ben je ook hier eenzaam.

Ik heb zelf op het atheneum gezeten en de meesten, waaronder ook ik, waren niet hoogbegaafd. Vaak zeggen hoogbegaafden: ‘Pas toen ik aan het promoveren was op de universiteit had ik het idee dat ik anderen begreep en anderen mij’.

Hoe gaan mensen vermoeden dat ze hoogbegaafd zijn? Wat zijn signalen daarvoor?

Een heel belangrijk signaal vind ik: komt hoogbegaafdheid voor in de familie? Als dit het geval is, bijvoorbeeld bij een ander kind van het gezin, of bij één van de ouders, dan is de kans groot dat het kind dat ik begeleid het ook is.

Ook zien we dat als kinderen hoogstimulatief zijn, dus veel stimulans nodig hebben en zich snel vervelen (de High Sensation Seekers), er vaker sprake is van hoogbegaafdheid.

Verder kan het zijn dat het kind een opvallend taalgevoel of een groot wiskundig inzicht heeft. Ik begeleid ouders die bijvoorbeeld zeggen: ‘Van mijn oudste dochter weet ik wel dat ze intelligent is, maar onze middelste is het niet. Ze kan wel goed rekenen, maar ze komt op school juist helemaal niet goed mee’. Ook dit kan een signaal zijn. Middelste of tweede kinderen worden helaas vaak niet herkend als hoogbegaafd.

Als een kind heel creatief is in zijn denken en heel kritisch is, is dat ook een signaal. Bij kinderen teken ik bijvoorbeeld wel eens een vierkantje en dan sluiten de lijntjes niet helemaal aan. Het hoogbegaafde kind pakt een pen en tekent het vierkantje dan even af.

Verder zie je dat de angsten vaak forser zijn dan bij gewone hoogsensitieve kinderen. Ze kunnen zich beter voorstellen wat er allemaal mis kan gaan. Ze hebben meer begrip van de wereld en de complexiteit ervan, maar kunnen het nog niet plaatsen of relativeren. Hierdoor worden de angsten groot.

Ook kunnen hoogbegaafden vaak slecht voor zichzelf opkomen. Dat heeft ermee te maken dat ze anderen niet willen kwetsen. Maar ook dat ze zo in hun hoofd zitten dat ze hun lijf niet meer waarnemen.

Vanochtend had ik een hoogbegaafde jongen in de praktijk, en die had ik gevraagd om een stukje te presenteren. Vooral ook om de verbinding met zijn lijf te maken. Hij was erg aan het wiebelen en zijn moeder ging achter hem staan om hem vast te houden. Toen merkten we dat de jongen helemaal niet voelde dat zijn moeder hem aanraakte.

Als ik het zo hoor, valt het nog niet mee om hoogbegaafd te zijn.

Nee, het is niet eenvoudig om hoogbegaafd te zijn. Je hebt ook hoogbegaafden die in balans zijn, maar het kan ook anders lopen. Ik sprak laatst met Jaqueline Pama van Hooggevoelig Heel Gewoon, zij begeleiden via het UWV mensen die uitvallen op het werk. Ze vertelde me dat de zwaarst uitgevallen mensen vaak hoogbegaafd zijn. Een deel strandt helaas in het leven en komt in de hulpverlening terecht. Daarom is het zo belangrijk om hoogbegaafdheid op te pikken.

Waar moet je op letten op school?

Voor een hoogbegaafd kind is het heel belangrijk dat het cognitief wordt uitgedaagd en aansluiting vindt met klasgenoten. Het is echt heel belangrijk dat een school dit kan bieden.

Iedere school heeft beleid op hoogbegaafdheid, maar het aanbod verschilt sterk. Als jouw kind graag naar school gaat en het idee heeft dat het er iets leert dan is dat een goed teken.

Houd er wel rekening mee dat als je kind zeer hoogbegaafd is, voltijds hoogbegaafdheidsonderwijs vaak beter aansluit. Zeker als je kind weinig echte vrienden in de klas heeft. Dan moet je niet gaan sleutelen aan het kind, maar het zo snel mogelijk bij gelijken plaatsen.

Sommige middelbare scholen blinken uit in speciale programma’s voor hoogbegaafden. Daar kun je bijvoorbeeld al instromen als je tien jaar bent.

Ik kan me voorstellen dat je als ouder terughoudend kunt zijn om je kind het label hoogbegaafdheid te laten geven.

Ik maak veel mee dat ouders denken: als je zo slim bent, dan kom je er wel. Dat hoeven we verder niet uit te zoeken, daar ligt het probleem niet. Ik vind het wel relevant om het te toetsen, omdat het juist vaak wél de verklaring is van de problemen die het kind ervaart.

Ook merk ik dat ouders het gevoel hebben dat ze niet geloofd gaan worden als ze op de school van hun kind gaan melden dat ze vermoeden dat hun kind hoogbegaafd is. Want dan zeggen ze: ‘Iedereen vindt zijn kind briljant en wil dat het hoogbegaafd is.’

Het label ‘hoogbegaafd’ kan in de omgeving negatieve reacties oproepen. Zoals ‘Jij bent hoogbegaafd, jij zou dit toch moeten kunnen’. Is dat een reden om niet tegen iedereen te vertellen dat je hoogbegaafd bent?

Het is absoluut mijn ervaring dat hoogbegaafdheid een druk oplegt bij een kind om te presteren. Iedere dag, op iedere toets. Een hoogbegaafd kind denkt ook vaak dat het de intelligentie ineens kwijt kan raken en ontwikkelt hierin een fixed mindset. Ook hoogbegaafde volwassenen ervaren dit.

Heb je nog tips voor het omgaan met hoogbegaafden?

Het zou goed zijn als je geregeld vraagt naar wat hen bezighoudt. Naar hoe ze zich voelen. Zoek uit welke prikkels ze nodig hebben om goed te kunnen functioneren en welke prikkels snel te veel zijn. Wees je ook bewust dat ze aan je verwachtingen willen voldoen, snel stress kunnen ervaren en lang niet altijd even goed voor zichzelf opkomen. Help ze met coachende vragen om beter voor zichzelf te zorgen.

Hoi, mijn naam is Josja Koelink en ik help al meer dan 15 jaar ouders van gevoelige kinderen. Ik ben HSP-specialist en ik heb een achtergrond als leidinggevende en autisme-expert in het voortgezet speciaal onderwijs.

Wil jij ook dat jouw kind gelukkig is? Laat mij je helpen! Je kan meedoen aan mijn ouderbegeleidingstrajecten of één van mijn online programma’s volgen, zoals Grip op Hoogsensitiviteit en Schermstrijd.
Laten we je kind gelukkig maken 😊

Spreek je snel!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *


Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.