Als je wil kan je hier een betrouwbare test doen om erachter te komen of je kind hoogsensitief is.

Informatie is belangrijk

Al enige tijd staat hoogsensitiviteit volop in de belangstelling en dat vind ik een goede zaak. Ongeveer 20% van de bevolking heeft deze eigenschap en dus is het belangrijk dat we hier allemaal bekend mee zijn. Inhoudelijk is er echter nog genoeg te doen, want op internet en in boeken is de informatie over dit onderwerp niet altijd even eenduidig. Ik help je hierbij.

Met de inzichten uit onderstaand artikel kan jij inschatten of jouw kind hoogsensitief is. Dit helpt je vervolgens bij het realiseren van een soepele opvoeding en levert een happy kind op. Welke ouder wil dat nu niet?

Lees rustig verder of scroll meteen naar het onderwerp dat je het meest aanspreekt:

• Hoogsensitiviteit: samenvatting
• 1. Een hoogsensitief kind verwerkt alles intenser
• 2. Een hoogsensitief kind is gemakkelijk overprikkeld
• 3. Een hoogsensitief kind reageert sterker op emoties van anderen
• 4. Een hoogsensitief kind voelt merkt meer op
• 5. Een hoogsensitief kind is gevoelig voor zijn omgeving
• 6. Een hoogsensitief kind kan angst voor afwijzing hebben
• 7. Een hoogsensitief kind wil het goed doen

Hoogsensitiviteit: samenvatting

Voordat ik start met het eerste kenmerk van een hoogsensitief kind (HSK) geef ik je een beknopte samenvatting van deze eigenschap. Weet jij namelijk wat het betekent voor je kind om hoogsensitief te zijn?

Komt ie: een hoogsensitief kind merkt meer prikkels op in zijn omgeving en reageert hier sterker op dan een kind dat niet hoogsensitief is.

Het gaat hierbij om de reactie op vrijwel alle soorten prikkels. Denk  bijvoorbeeld aan geluids-, smaakprikkels, maar ook prikkels die voortkomen uit nieuwe gebeurtenissen zoals een verjaardagsfeestje of klassenuitje. Al deze prikkels worden vervolgens intens verwerkt. Wat dit precies betekent leg ik verderop in dit artikel uit.

Ook zien we dat een hoogsensitief kind sterker reageert op de verwachtingen van anderen. Dit is een heel belangrijk kenmerk dat absoluut aanwezig moet zijn wil je kunnen spreken van hoogsensitiviteit bij een kind.

Daarbij wil een hoogsensitief kind het goed doen voor de ander en probeert het steeds situaties zo op te lossen dat iedereen tevreden is. Het kan hier lang over nadenken en ook de eigen verlangens en belangen hierbij uit het oog verliezen.

Omdat hoogsensitiviteit verankerd zit in het DNA van een kind spreken we van een temperament. Waar de meeste kinderen een actiegericht temperament hebben, zien we dat het hoogsensitieve kind geremder en rustiger temperament laat zien. Er wordt eerst nagedacht voordat het in actie komt.

Om de boel iets complexer te maken bestaat er naast het rustige hoogsensitieve kind bestaat ook het actiegerichte hoogsensitieve kind. Daarbij laat laatsgenoemde ook veel overlap in gedrag zien met het hoogbegaafde kind en het kind met ADHD.

En ik durf het haast niet te schrijven, maar ook een kind met autisme laat veel overeenkomsten in gedrag zien met een hoogsensitief kind.

Ik beperk me tot een 7-tal kenmerken van het hoogsensitieve kind in de hoop dat je hierdoor een goed beeld krijgt van deze eigenschap bij een kind. Wil je echter alles te weten komen over hoogsensitieve kinderen én handvatten voor het omgaan met je kind kijk dan zeker eens bij

Bij ongeveer 1 op de 5 kinderen is deze eigenschap aanwezig. Misschien ook bij jouw kind? Hoe dan ook, het is goed om meer over deze eigenschap te weten te komen. Veel plezier met het vervolg van dit artikel!

1. Een hoogsensitief kind verwerkt informatie intenser

Nu ik de basis hierboven kort uiteen heb gezet, ga ik verder met een uitgebreidere beschrijving van de kenmerken van een hoogsensitief kind. Een eerste belangrijk kenmerk dat ik met je wil delen heeft te maken met de manier waarop hoogsensitieve kinderen hun informatie verwerken.

In de wetenschap wordt deze manier van informatie verwerken omschreven als ‘diepgaand’. In boeken en blogs lees je vaker het woord ‘intens’. Dat hoogsensitieve mensen diepgaander hun informatie verwerken is wetenschappelijk aangetoond. Het houdt in dat je langer nadenkt over wat je opmerkt.

Maar hoe merk je dat een hoogsensitief kind informatie diepgaand verwerkt? Hoe ziet de wereld er voor jouw hoogsensitieve kind uit? Hier een aantal typische quotes van een hoogsensitief kind:

“Hmm, ik kijk eerst even hoe de anderen het doen.
Mama, waarom zijn wij op aarde?
Ik kan niet slapen, want ik weet niet naast wie ik zit met paasontbijt morgen.

Ik ga pas leren fietsen als ik 8 ben.
Ik denk het gewoon eerst helemaal uit in mijn hoofd en dan ga ik daarna aan de slag.”

Je herkent het waarschijnlijk al. Jouw kind stelt behoorlijk slimme en diepgaande vragen voor zijn leeftijd. Hij denkt niet “O, leuk fietsen!”, maar vraagt zich oprecht af wat de gevolgen en gevaren kunnen zijn.

En hoe stellig jij ook uitlegt, dat je hem goed vast houdt en dat er niets kan gebeuren, dat lijkt niet zo veel uit te maken.

Mijn hoogsensitieve kind maakt zich zo veel zorgen

Het diepgaand verwerken van prikkels heeft als gevolg dat HSK’s vaak echte kat-uit-de-boom-kijkers zijn, creatieve denkers en piekeraars.

Misschien ken of heb jij een hoogsensitief kind dat weigerde om te leren fietsen? Of dat uren in bed nadenkt over de dag van morgen of de meest mooie knutselwerken weet te maken?

Het niet willen leren fietsen zie je vaak bij een hoogsensitief kind omdat hij van te voren al de risico’s heeft ingeschat.

Want waarom zou je gaan leren fietsen als je weet dat het pijn gaat doen en je misschien wel een heel groot ongeluk gaat krijgen?

Maar wees gerust, een hoogsensitief kind kiest vaak zijn eigen moment om het alsnog te leren.

Een veel gebruikte oefening om inzicht te krijgen in de zorgen die je kind heeft en ze te verminderen vind je in

Hoe ziet diepgaande verwerking eruit in het leven van een hoogsensitief kind?

• Een gemaakte opmerking van de juf naar een ander kind, kan een opmerking worden die persoonlijk wordt ervaren door het hoogsensitieve kind.
• Een jankende hond kan diep gevoeld worden en voor persoonlijk verdriet zorgen.
• Een uitje met de klas wordt van te voren van voor tot achter onderzocht, bekeken en benaderd. Alle beren op de weg worden onderzocht en ervaren.
• Een idee om een ruimteschip te bouwen wordt in het hoofd meermaals bestudeerd. Net zo lang tot duidelijk is wat de eerste stap en de vervolgstappen zijn om aan het werk te gaan.

Creatieve geesten

Juist doordat informatie zo diepgaand wordt verwerkt is creativiteit ook vaak kenmerkend bij deze kinderen.Een HSK denkt niet lineair, maar denkt juist in beelden en maakt in zijn hoofd een totaalplaatje.

Een hoogsensitief kind ziet niet alleen de beren op de weg, maar ook het hele bos.

Waar hij dus enerzijds gevaren kan zien en daardoor mogelijk een minder ruime blik heeft, overziet hij anderzijds graag het totaal en kan hierdoor met gemak verbanden leggen en tot creatieve oplossingen komen.

En dat laatste is beslist een talent, waar je als ouder trots op mag zijn en dat je als ouder ook heel goed kunt stimuleren.

Verbonden met dieren, mensen en natuur

Een hoogsensitief kind verbindt zich in sterkere mate met zijn omgeving en met de dieren, mensen en de natuur dan anderen die niet hoogsensitief zijn.

Dit verbinden met de omgeving komt ook door de diepgaande verwerking van prikkels. Dit is een hele mooie eigenschap omdat een HSK zich hierdoor naadloos kan inleven in de ander en zich bekommert om de ander en om de wereld.

2. Een hoogsensitief kind is gemakkelijk overprikkeld

Een ander kenmerk dat je veel ziet bij het hoogsensitieve kind is overprikkeling. Dit houdt in dat het brein van je kind onvoldoende alle informatie die het moet verwerken verwerkt krijgt. Er ontstaat als het ware filevorming in het hoofd van je kind.

Overprikkeling herken je vaak aan heel boos worden, intens verdrietig worden of het even helemaal niet meer weten en niets meer kunnen.

Een van de redenen dat overprikkeling kan ontstaan bij een hoogsensitief kind heeft te maken met het gebrek aan tijd dat je kind krijgt om alle informatie te verwerken. Het diepgaand verwerken van informatie kost namelijk meer tijd.

De meeste scholen en ook de meeste ouders – ook als ze weten dat hun kind hoogsensitief is – ruimen niet persé meer tijd in voor hun kind om alle informatie  te kunnen verwerken. Mede hierdoor raakt een HSK gemakkelijk overprikkeld.

Geef jouw kind ‘puttering time’. Put wat?? denk je nu misschien. Deze Engels term ‘puttering time’, betekent tijd die je verdoet. Gewoon wat aanlummelen. Hierdoor kan het systeem van je kind (lichaam en brein) heel effectief prikkels verwerken.

Deze zogenaamde puttering time hebben HSK’s hard nodig, maar wordt vaak niet aangeboden. En als ouders of school dit wel doen, dan zie je ook nog wel eens dat hun hoogsensitieve kind dit niet aanneemt.

Hoezo uitrusten na school? Ik wil spelen met een ander kind! Een behoorlijke zoektocht voor jou dus, om jouw kind op de juiste manier te kunnen helpen om de overprikkeling – die onvermijdelijk ontstaat als je onvoldoende puttering time neemt – te voorkomen.

Sterke reactie + frustratie of vermoeidheid = overprikkeling

Daarnaast kan een hoogsensitief kind ook makkelijk overprikkeld raken doordat hij sensitief sterk kan reageren op bepaalde prikkels. Overigens is het sterk reageren op bijvoorbeeld de warmte in de zomer of een sok die niet lekker zit niet een teken van overprikkeling, maar een teken van een sterke zintuigelijke reactie.

Maar je kan je wel voorstellen dat als je kind intens reageert op bijvoorbeeld een sok die niet lekker zit, dat er niet veel meer hoeft te gebeuren om overprikkeld te raken. Een verkeerde opmerking van een broertje of zusje of haast in de ochtend kunnen voldoende zijn.😢

Als jouw kind vaak overprikkeld is, weet dan dat hier echt wat aan te doen is. Mijn zit vol met mijn meest succesvolle tips die echt wat voor je kunnen doen, en ook heb ik een aantal blogs, zoals trein tunnel,  geschreven met  nuttige handvatten die je meteen kan inzetten.

3. Een hoogsensitief kind reageert sterker op emoties van anderen

Een derde kenmerk dat opvalt bij een hoogsensitief kind is zijn sterke inlevingsvermogen. Zijn theory of mind (TOM) is sterk ontwikkeld. Een theory of mind gaat erover dat je door hebt dat anderen andere gedachten en gevoelens kunnen hebben. Ook betekent dit dat je van deze gedachten en gevoelens van de andere een voorstelling  kan maken én dat je hier op kan anticiperen.

Bij een hoogsensitief kind zien we dit in sterke mate. Het houdt vaak meer rekening met anderen dan kinderen die niet hoogsensitief zijn. Dat een hoogsensitief kind hier zo goed in is heeft te maken met spiegelneuronen.

Spiegelneuronen zorgen er namelijk voor dat je de gevoelens van een ander kan voorstellen. Bij een hoogsensitief kind zijn de hersengebieden waar spiegelneuronen zitten actiever zijn dan bij niet-hsp. Zie jij dit inlevingsvermogen ook terug bij jouw kind?

4. Een hoogsensitief kind voelt merkt meer op en reageert gevoeliger

Een hoogsensitief kind reageert ook zintuiglijk gevoelig op prikkels. Hierbij moet je denken aan dat hij intens kan reageren op bijvoorbeeld bepaalde geluiden of bepaald voedsel. Dit kan zowel heel positief sterk als negatief sterk worden ervaren. Een geluid van een kraai kan bij je kind bijvoorbeeld door merg en been gaan en als jij zingt maakt het jouw kind juist weer intens gelukkig.

Een hoogsensitief meisje van 9 jaar:

‘Au, die priktrui trek ik niet aan!!”

Positieve prikkels inzetten

Vaak kijken we bij een hooggevoelig kind vooral naar de last die hij ervaart bij bepaalde prikkels en vergeten we de zogenaamde positieve prikkels in kaart te brengen. Dit laatste kan van grote waarde zijn om een overprikkeld zenuwstelsel weer eenvoudig terug in balans te krijgen.

Als jouw hoogsensitieve kind heel blij wordt van een warm bad, laat hem dan als hij overprikkeld is lekker in bad kruipen. Of als hij altijd geniet van de aanstekelijke lach van zijn opa, neem deze lach op en laat je HSK hier naar luisteren op momenten dat hij zich niet zo fijn voelt.

5. Een hoogsensitief kind is gevoelig voor zijn omgeving

In het begin van dit artikel noemde ik het al: een hoogsensitief kind reageert sterk op veranderingen in de omgeving en is zogenaamd ‘omgevingsgevoelig’. Dit betekent dat het profiteert van een voor hem veilige en ondersteunende omgeving en dat het last heeft als zijn omgeving veel verandert of onveilig is.

Een hoogsensitief kind heeft doorgaans dan ook moeite met een drukke klas en het zal een verhuizing niet gauw lichtzinnig oppakken. Daarentegen kan hij intens genieten van een gezellige klas en een fijne vakantie met zijn gezin. In zo’n positieve situatie, zie je jouw kind helemaal opbloeien.

Pas indien nodig de omgeving aan

Het belangrijkste om te onthouden van dit deel in het artikel is het volgende: als het niet zo goed gaat met jouw hoogsensitieve kind kijk dan goed naar zijn omgeving.  Is deze voldoende ondersteunend of niet? Maak op basis van het antwoord hierop keuzes en pas al dan niet de omgeving voor je kind aan.

Zit jouw hooggevoelige kind bijvoorbeeld in een klas waar veel gepest wordt en het lukt de school niet om dit klimaat te keren? Onthoudt dan dat een veel gezelligere omgeving voor jouw kind een wereld van verschil kan maken.

6. Een hoogsensitief kind kan angst voor afwijzing hebben

Hoewel niet iedere hoogsensitief kind zich kenmerkt met een gevoeligheid voor afwijzing, komt het bij deze kinderen wel veel voor. Het hoogsensitieve kind is dan bang om kritiek te krijgen, bang om niet aardig gevonden te worden en bang om het verkeerd te doen.

Is jouw kind een enorme perfectionist? Dan is er een grote kans, dat deze angst voor afwzijgin eraan ten grondslag ligt.

Als een hoogsensitief kind angst voor afwijzing heeft dan zie je vaak dat hij steeds op zijn hoede is: bang dat iemand hem af zal wijzen of een onaardige opmerking naar hem zal maken.

Het steeds waakzaam zijn kost veel energie en leidt gemakkelijk tot uitputting en overprikkeling. Deze kinderen zijn vaak ook snel schrikachtig en ontwikkelen gemakkelijk destructieve gedachten zoals ‘zie je wel, ze vinden me toch niet leuk’ of ‘laat maar, het heeft toch geen zin, het gaat toch fout.’

7. Een hoogsensitief kind wil het goed doen

Een zevende kenmerk waaraan je hoogsensitiviteit bij een kind kan herkennen is de mate waarin het kind het goed wil doen en het fouten wil voorkomen. Dit maakt het hoogsensitieve kind vaak een ideale partner om mee samen te werken en een ideaal kind in de klas. Ook thuis heb je als ouder lang niet altijd te klagen. Als jij vraagt om hulp zal je hoogsensitieve kind niet snel aarzelen en meteen komen helpen.

Door de combinatie met een gevoeligheid voor afwijzing zie je helaas dat de eigenwaarde niet altijd even hoog is. Ook het zelfvertrouwen kan lager zijn. Dit heeft in veel gevallen tot gevolg dat een kind faalangst en perfectionisme ontwikkelt.

En een kind dat het iedereen naar de zin wil maken gaat gemakkelijk voorbij aan wat het zelf wil. Opkomen voor de eigen grenzen is dan ook een thema wat veel speelt bij een hoogsensitief kind.

Zo, het zit er op. Je bent aan het einde van dit artikel gekomen en ik hoop dat je er veel aan hebt gehad. Er is nog zo veel meer te vertellen en als je daar nieuwsgierig naar bent verwijs ik je graag naar mijn online programma. Zier onder de streep 😉

Mocht je een vraag hebben op basis van dit artikel, dan hoop ik dat je deze vraag stelt in de comments. Ik zal je dan altijd een antwoord geven!