Klik hier om direct naar mijn advies te gaan.

Verwarring en irritatie ontstaan als je je kind niet begrijpt

Als jouw kind bijvoorbeeld gesproken taal heel letterlijk neemt, maar je bent je hier niet van bewust, dan ontstaan er geheid misverstanden in de communicatie. Jij begrijpt dan je kind niet en je kind jou niet!

Het is dus belangrijk om te weten hoe je kind informatie verwerkt zodat je misverstanden kan voorkomen. Maar hoe wordt informatie eigenlijk verwerkt en hoe gaat dit bij jouw kind?

Informatieverwerking: zo doet een brein dat

Informatie komt via een zintuig binnen in het brein. Daar krijgt het betekenis: het krijgt het label ‘belangrijk’ of ‘niet belangrijk’ en ‘gevaarlijk’ of ‘ongevaarlijk’. Vervolgens wordt bekeken om welke actie deze informatie vraagt. Alleen aan die informatie die belangrijk is en urgent daar schenkt het brein direct aandacht aan.

Tijdens deze informatieverwerking gebeurt er veel in het brein. Zo wordt er razendsnel een risico-analyse gemaakt, wordt de informatie gelinkt aan bestaande kennis en wordt gecheckt hoe de sociale omgeving eventueel zal reageren.

Het is goed om te weten dat alle kinderen gemiddeld genomen meer tijd nodig hebben voor dit proces dan volwassenen. En het schakelen van de ene naar de andere activiteit kost hen meer moeite.

Als het anders gaat

Zowel bij kinderen met autisme, bij kinderen met ADHD als bij hoogsensitieve kinderen worden verschillen waargenomen in hoe zij hun informatie verwerken. Misschien ook bij jouw kind?

Bij kinderen met autisme gaat het bij het labelen van informatie anders. Belangrijke sociale informatie wordt bijvoorbeeld lang niet altijd als belangrijk opgemerkt en valt hierdoor niet op voor het kind.

Veel binnenkomende prikkels krijgen hetzelfde label mee en hierdoor wordt het lastig om te bepalen waar een kind de aandacht op moet richten. Je kan je voorstellen dat de wereld hierdoor onoverzichtelijk en onveilig wordt.

Bij kinderen met ADHD gaat het labelen in principe oké, alleen zien we dat deze kinderen een sterk actiegericht systeem (BAS system) in zich hebben waardoor ze sterk de drang voelen om in actie te komen.

Het lukt hen niet om ombelangrijke informatie links te laten liggen. Ze gaan er toch mee aan de slag. Mede doordat het gedrag ongeremd is (ze denken niet eerst na voordat ze iets doen, maar gaan meteen over tot actie) ontstaat er ook een aandachtsprobleem.

Hoogsensitieve kinderen en informatieverwerking

De meeste hoogsensitieve kinderen daarentegen worden gekenmerkt door een geremd systeem (BIS system) en kijken eerst de kat uit de boom voordat ze in actie komen. Nieuwe informatie die bij hen binnenkomt wordt niet direct juichend ontvangen, maar eerder met enig wantrouwen.

Er worden razendsnel uitgebreide risicio-analyses gedaan en de sociale context speelt in de te maken beslissing (wat te doen met de binnengekomen informatie) een grote rol. Het hoogsensitieve kind wil aan de verwachtingen van anderen voldoen en probeert in te schatten hoe die (belangrijke) anderen zullen reageren op wat hij of zij zal doen met de binnengekomen informatie.

Overigens heeft een deel van de hoogsensitieve kinderen, ongeveer 30%, naast het geremde systeem ook een actiegericht systeem. Zij zijn niet ongeremd zoals een kind met ADHD dat is, maar gaan wel snel over tot actie als iets nieuws zich aandient. Tegelijkertijd verwerken zij net als de andere hoogsensitieve kinderen hun informatie diepgaand. Deze kinderen noemen we hoogstimulatieve kinderen.

Jouw kind en informatieverwerking

Misschien heb je de manier waarop jouw kind informatie verwerkt herkend hierboven, maar het kan ook zijn dat je verschillende aspecten herkende. Mijn advies is daarom gebaseerd op kindkenmerken en veel voorkomende gedragingen (bij kinderen waarbij de informatieverwerking anders verloopt) en niet op diagnostische kindbeelden.

Kijk bij iedere kenmerk dat jij herkent bij jouw kind wat het advies is dat erbij staat. De meeste adviezen zijn erg voor de hand liggend, de kunst zit hem vooral in het toepassen ervan.

Mijn advies

Algemeen

• Geef je kind meer tijd om informatie te verwerken.
• Geef je kind meer tijd om een activiteit af te ronden.
• Wees duidelijk in wat je van je kind verwacht. Spreek dit uit en check geregeld of jouw informatie goed is overgekomen.
• Onthoud: het brein van je kind is nog niet zo flexibel als dat van jou!

Als je kind veranderingen lastig vindt of opziet tegen een nieuwe activiteit

• Bespreek aanstaande veranderingen en maak gebruik van visuele ondersteuning (teken het, laat foto’s en video’s zien) om duidelijk te maken wat je kind kan verwachten.
• Verminder indien nodig het aantal veranderingen.
• Breng in kaart welke type veranderingen je kind ingewikkeld vindt, gebruik hiervoor mijn weekcheck.

Als je kind snel over wil tot actie, zich snel verveelt en weining geduld heeft

• Houd je uitleg kort en geef meer ruimte om zelf te ervaren en fouten te maken. Daar leert je kind van.
• Zoek uit welke activiteiten jouw kind heel leuk vindt en biedt deze ruimschoots aan.
• Lees meer over het hoogstimulatieve kind en het hoogbegaafde kind.

Als je kind liever niet als eerste begint

• Doe de activiteit voor of laat een ander het eerst voordoen.
• Geef je kind de ruimte om de kat uit de boom te kijken.
• Zet je kind niet voor het blok door het onverwacht een beurt te geven.

Als je kind zich druk maakt over het leed van anderen

• Neem de zorgen van je kind serieus door er de tijd voor te nemen en over te praten.
• Onderzoek waar het zich precies druk over maakt. Gebruik hiervoor eventueel de oefening ‘wat zit er in mijn hoofd’, deze vind je in mijn online programma Slaap Gauw.
• Breng ook de mate van zorgen in kaart met de stressmeter en de weekcheck, deze is te vinden in mijn online programma Grip op Hoogsensitiviteit.
• Bespreek welke invloed je kind heeft op het probleem van de ander. Laat je kind in actie komen (dus iets doen voor die ander met leed) als dat zinvol is, want in actie komen verlaagt stress.

Als je kind niet goed tegen kritiek kan

• Leer je kind (niet op het moment dat het zich aangevallen voelt, maar als de emoties gezakt zijn) te kijken naar wat kritiek zegt over de persoon die het gaf.
• Oefen met je kind hoe het een volgende keer zou kunnen denken en reageren als hetzelfde nog eens zou gebeuren. Wat zou je kind dan anders doen en denken, nu je weet wat het over die ander zegt?

Als je kind in de war raakt van wat je probeert uit te leggen

• Blijf geduldig.
• Kijk of het lukt om erachter te komen tot waar je kind je begrijpt en waar het onbegrip start. Vul het niet in voor je kind.
• Gebruik evt. de stressmeter om te achterhalen hoe hoog de stress is en om later te meten of de stress zakt.
• Leg nog een keer uit wat je bedoelt, geef zoveel mogelijk context, ondersteun dit visueel (teken het uit, laat video’s en plaatjes zien) en als je kind blokkeert: besluit je uitleg een andere keer te doen.

Als je kind niet wil praten over wat het heeft gedaan en liever over gevoelens zwijgt.

• Respecteer dit.
• Leer je kind om de dag of een activiteit weer te geven in een cijfer of kleur. Gebruik hiervoor ‘dit zit er in mijn hoofd’ uit de methode Slaap Gauw of werk met een bulletjournal.
• Zorg voor korte lijnen met de leerkracht zodat je meer zicht krijgt op de prikkels en evt. lastige situaties (zoals kritiek, een ruzietje of een onverwachte verandering).

Als je kind vastloopt in sociale contacten of contacten niet aan durft te gaan

• Help je kind bij het aangaan van contacten, verwacht niet van je kind dat het dit zelfstandig kan oplossen. Bied de juiste hulp: neem niet te veel over, maar ook niet te weinig. Gebruik hiervoor mijn stressmeter en mijn techniek Stap voor stap minder bang. Beiden vind je in mijn programma Grip op Hoogsensitiviteit.
• Wees zowel ondertitelaar voor je kind. Leg het veelvuldig uit wat er om hem heen gebeurt, hoe anderen zich voelen en hoe problemen weer worden opgelost.