In dit veel gelezen artikel leg ik je uit wat strong willed zijn inhoudt en waaraan je kan herkennen of je kind een sterke wil combineert met hoogsensitiviteit. En omdat het opvoeden van een kind met een sterke wil een uitdaging kan zijn: een praktische oefening waar je veel aan kan hebben + mijn routekaartje voor een soepele opvoeding van je (hoogsensitieve kind)

Wat verderop in dit artikel kun je tevens een interview bekijken dat ik gaf over dit thema.

1. Strong willed, waar herken je dit aan bij een kind?

Als jouw kind heel volhardend kan zijn en een zeer duidelijke eigen mening heeft dan kan het zijn dat jouw kind strong willed is. Hiermee doelen we op kinderen die graag zelf bepalen en goed weten wat ze willen.

Ze kunnen hierin dwingend zijn en laten zich niet makkelijk van hun standpunt brengen. (On)bewust zetten ze hun eigen wil voorop. Niet zelden zien we bij deze kinderen ook explosief gedrag, zoals intense boze en/of verdrietige buien.

Jouw kind zou wel eens strong willed kunnen zijn als het:

• een duidelijke eigen mening heeft
• voet bij stuk houdt en niet makkelijk van eigen mening afwijkt
• doorzet om eigen mening door te drukken
• dit gedrag niet tijdelijk van aard is

Maar wat het precies inhoudt, strong willed zijn, dat weten we eigenlijk nog niet zo goed. Is het een eigenschap?

Hetgeen je er over leest op internet en in boeken is vaak waardevol, maar niet eenduidig. Ook is er weinig tot geen wetenschappelijke onderbouwing van hetgeen er wordt geschreven. Dat is niet gek, want er is ook nog weinig onderzoek gedaan naar het hebben van een sterke wil.

2. Een strong willed child zorgt vaak voor opvoedkundige uitdagingen.

Wat je als ouder ook probeert, een strong willed child buigt meestal niet mee als het iets anders in het hoofd heeft. Boos worden, rustig blijven, alternatieven bieden, plannetjes maken, het werkt gewoon niet.

Vaak geven ouders aan dat ze zich machteloos en vermoeid voelen. Het is alsof ze niet meer zelf aan het roer staan, maar dat hun kind de kapitein is op het schip. Hoe is dit voor jou?

Ik heb dagelijks met ouders te maken die met hun handen in het haar zitten en naarstig op zoek zijn naar blijvende oplossingen. Als dit ook voor jou geldt dan raad ik je mijn programma Grip op Thuis aan.

3. Een strong willed kind kan ook hoogsensitief zijn.

Voordat ik je een oefening geef waar je mee aan de slag kan, krijg je van mij eerst meer informatie over het strong willed child.

Zo is een kind met een sterke wil soms ook hoogsensitief. Dit houdt in dat een kind niet alleen over een sterke wil beschikt, maar ook meer sociale, emotionele en zintuiglijke prikkels opmerkt dan andere kinderen en deze diepgaand verwerkt.

Als er sprake is van de combinatie met hoogsensitiviteit dat zie je dat je kind veel nadenkt (vooral achteraf of als het in bed ligt), het goed wil doen en dat het een zeer goed inlevingsvermogen heeft. Ook beschikt het over een sterk reflecterend vermogen en het zal niet gauw voor persoonlijk gewin gaan als dat ten koste van de ander gaat.

De ervaring is dat de combinatie van een sterke wil en hoogsensitiviteit vaak voorkomt bij hoogstimulatieve hoogbegaafde kinderen. Saskia Klaaysen onderschrijft dit in haar boek Prikkels bijten niet. Hoogsensitiviteit kan dus samengaan met een sterke wil, maar het ligt eigenlijk niet voor de hand.

Vaker hebben hoogsensitieve kinderen namelijk juist geen sterke wil en passen ze zich aan de ander aan.

Bekijk hier het interview dat ik gaf over the strong willed kind. Het interview valt binnen een reeks met meerdere strong willed experts.

Wil je meer te weten komen over het hoogsensitieve kind kijk dan eens hier en voor meer over de HSK-HSS/het hoogstimulatieve kind kun je hier kijken.

4. Hieraan herken je een hoogsensitief + strong willed kind

Jouw kind zou wel eens een strong willed hoogsensitief kind kunnen zijn als het:

• een duidelijke eigen mening heeft
• voet bij stuk houdt en niet makkelijk van eigen mening afwijkt
• doorzet om eigen mening door te drukken
• dit gedrag niet tijdelijk van aard is
• steeds op zoek gaat naar dé beste oplossing waarbij het niemand kwetst.
• over een groot inlevingsvermogen beschikt
• intens kan reageren op wat anderen van hem verwachten (bang niet te voldoen)
• sterker reageert op prikkels zoals geluid en pijn.

5. Intens boze bui is niet hetzelfde als overprikkeld zijn.

Wat me opvalt is dat ouders (en professionals) regelmatig de intens boze buien van een kind aanzien voor overprikkeling. Ik snap de gedachtegang, maar overprikkeling heeft te maken met een te veel aan sociale, emotionele en/of zintuiglijke prikkels die je brein niet verwerkt krijgt.

Hierdoor kun je als het ware even niet meer verder met wat je aan het doen bent. Dit kan tot gevolg hebben je heel erg boos wordt of alleen nog maar kan huilen. Dit zie je vaak bij hoogsensitieve kinderen gebeuren.

Bij een kind met een sterke wil dat vaak boos wordt is de boosheid echter meestal niet een gevolg van overprikkeling, maar van het niet goed kunnen omgaan met het niet krijgen van wat het wil.

Wel kan de intense woede uitmonden in een situatie waardoor een kind niet meer voor rede vatbaar is. Dan kan er alsnog overprikkeling ontstaan.

Wat herken je hiervan bij jouw kind? Raakt jouw kind overprikkeld van prikkels of gaat het om boosheid dat uitmondt in niet meer helder kunnen denken?

6. Wat heeft jouw strong willed kind nodig?

Ook zonder precies te weten wat strong willed zijn betekent kan ik je helpen bij de opvoeding van je kind. Waar het om gaat is dat we op zoek moeten gaan naar ‘wat maakt dat jouw kind zo strong willed is?’ en ‘in welke situaties levert dit een probleem op en voor wie?’

Een belangrijke vraag hierbij is ook altijd ‘wat heeft jouw kind in zulke situaties nodig?’ Is het veiligheid, is het een duidelijk kader, zijn het vaardigheden of is het iets anders? Speelt er angst? Hoogbegaafdheid? Overziet een kind de wereld onvoldoende? Ook zoek ik uit of er sprake is van hoogsensitiviteit.

7. Er zijn altijd patronen en moeilijke momenten.

Veel ouders die bij mij komen geven aan dat hun kind vaak boos is. In mijn begeleiding is het uitgangspunt:  jouw kind heeft moeite met bepaalde situaties, anders zou het zijn sterke wil niet negatief inzetten.

Het is daarom belangrijk om patronen en moeilijke momenten helder te krijgen. Hierdoor krijg je meer begrip voor je kind en kun je de boze buien voorspellen. Ook maakt dit het mogelijk om constructieve plannen te maken. Als ik vraag waarom en wanneer het kind boos wordt geven ouders vaak aan er geen patroon in te zien.

Het kan volgens hen ‘om alles zijn’ dat het kind boos wordt. Misschien herken jij ook geen duidelijk patroon bij jouw eigen kind. Toch zijn er wel degelijk, de patronen, maar het zijn er soms wel 8 of 10 en het kan een paar weken duren voordat we ze inzichtelijk hebben.  Om ze in kaart te brengen volg je de stappen bij de oefening hieronder.

8. Oefening: moeilijke situaties in kaart brengen.

1. Teken een meter (gewoon een lange lijn volstaat) waarbij je onderaan de 0 zet en bovenaan de 10. Ook teken je net zoveel streepjes op deze lijn zodat je kind straks makkelijk kan aangeven dat het bijvoorbeeld een 8 zo moeilijk vindt. Bij de 0 schrijf je: Dit kan ik makkelijk, kost me geen moeite en bij de 10: dit kan ik echt niet, kost me heel veel moeite.
2. Breng nu in kaart welke situaties voor jouw kind moeite kosten. Je hoeft niet een uitputtende lijst te maken, je kan later altijd nog situaties toevoegen. Voor nu gaat het erom dat je een paar situaties beschrijft waarbij jouw kind moeite heeft om de eigen wil los te laten of gewenst gedrag te laten zien. Hier een paar voorbeelden: moeite met avondeten als hij het niet lekker vindt, moeite met alleen in eigen bed slapen, moeite met een zus die ‘s ochtends zingt, moeite met stoppen met snoepen, moeite met niet mogen beginnen met een spelletje en moeite met opruimen van gebruikt speelgoed.
3. Bepaal nu hoeveel moeite de situaties je kind kosten. Geef iedere situatie een cijfer van 0-10. Als het even kan doe je de stappen samen met je kind.

Je kan ook een aantal weken aantekeningen maken in een invulformulier dat ik hiervoor heb gemaakt. Na een paar weken ga je dan vanzelf patronen zien. Als je hier gebruik van wil maken, laat het me dan weten, dan mail ik je dit formulier toe.

9. De tip uit het interview.

In het interview dat ik gaf over the strong willed child bespreek ik de tip om je kind te trainen in de vaardigheid om de eigen wil los te laten. Ik gaf hierbij aan dat je het beste een situatie kan kiezen die voor je kind niet te moeilijk is.

Als je kind bijvoorbeeld een beetje moeite heeft met ‘niet met een spelletje mogen beginnen’ dan zou dit een goede oefensituatie kunnen zijn. Je kan dan je kind bijvoorbeeld leren om eerst te dobbelen en degene die het hoogst heeft gegooid te laten beginnen.

Meer weten?

Ik besef dat bovenstaande oefening mogelijk vragen bij je oproept. Want wat moet je doen als je weet wat de patronen en moeilijke situaties zijn? Het is mijn ervaring dat het voor ouders van een kind met een sterke wil lonend is om oefeningen, zoals hierboven, in eerste instantie samen met een coach op te pakken. Mocht je toch zelf aan de slag willen gaan, schroom dan niet om bij vragen contact met me op te nemen.

Mocht je daarnaast meer willen weten over het hoogsensitieve kind dan zou je de volgende twee artikelen kunnen lezen:

• het hoogsensitieve kind: de kenmerken
• het hoogstimulatieve kind: de kenmerken

Bij beide artikelen hierboven vind je ook een test die je direct kan invullen. Je krijgt ook meteen de uitslag. Misschien leuk en nuttig voor als je wil weten of jouw kind hoogsensitief dan wel hoogstimulatief is?

Wil je meer lezen over kinderen met een sterke wil? Dat kan, er zijn best een aantal boeken over dit onderwerp. Ik heb hieronder een kleine selectie gemaakt. De eerste twee boeken gaan over kinderen met een sterke wil en de onderste drie betreffen boeken waarin het onderwerp kinderen die zowel een sterke wil hebben als dat ze hoogsensitief zijn.

• Het explosieve kind
• Setting limits with your strong willed child
• Het hooggevoelige kind met een sterke wil
• Temperamentvolle kinderen
• Vurig sensitief opvoeden