Wil jij weten wanneer een kind het meest gevoelig is voor het ontwikkelen van een gameverslaving en je kind begeleiden naar ‘gezond’ gamegedrag? Mooi! Naast kennis geef ik je vandaag 2 adviezen die je hierbij goed gaan helpen.
Is gamen altijd slecht? Helpt het om regels op te stellen? Waarom zijn games zo in trek? Wat kan ik nu het beste doen? Lees mee en je hebt binnen enkele minuten de antwoorden.
Hoeveel kans is er dat je kind game- of social media verslaafd raakt en wat zijn de gevolgen hiervan?
In mijn praktijk kom ik veel ouders tegen die zich zorgen maken dat hun kind gameverslaafd raakt. Is die kans eigenlijk groot? Moet je je echt zorgen maken als ouder? Ik vertel je wat ik te weten ben gekomen hierover:
Volgens mij is het goed om te starten met het antwoord op de vraag ‘bestaat er zoiets als een game- en social media verslaving?’ In de DMS 5 is in 2013 wel opgenomen dat er een mogelijkheid bestaat dat een gameverslaving als een diagnose opgenomen gaat worden, maar is deze tot op vandaag nog niet officieel erkend. In de ICD-11 (internationale classificatie of diseases) is de gameverslaving inmiddels wel officieel opgenomen. Een sociale media verslaving is nog niet opgenomen als mogelijkheid of als diagnose, maar dit zal in de toekomst waarschijnlijk wel gaan gebeuren. Maar onderzoek hierover is pas net in ontwikkeling. Voor het gemak ga ik in dit artikel er vanuit dat zowel de gameverslaving als de sociale media verslaving worden gezien als diagnoses.
Of er trouwens sprake is van een verslaving hangt af van hoe het kind zich verhoudt tot de andere belangrijke gebieden in zijn leven. Verwaarloost het zijn huiswerk, vrienden en sport? Of speelt hij gewoon veel op zijn games, maar blijft hij vrienden zien, naar school gaan en lekker sporten. In het laatste geval is er meestal weinig aan de hand en spreken we niet van een verslaving.
Hier wat feiten over onderzoek naar social media- en gameverslaving onder 11-16 jarigen:
- 7,4% van de 11-16 jarigen raakt social media verslaafd.
- 4% van de 11-16 jarigen krijgt een gameverslaving, waarvan het overgrote deel jongens zijn.
- De kans op een social media verslaving neemt toe vanaf de leeftijd van 11 jaar en zakt weer af vanaf de leeftijd vanaf 16 jaar. (hoe het zich verder ontwikkelt daar is nog geen onderzoek van, zo begreep ik).
- De kans op een gameverslaving beleeft zijn piek op de leeftijd van 13 jaar, daarna zwakt dit af.
- De kansen op deze verslavingen zijn groter op het VMBO dan op de HAVO of het VWO.
Wat zijn nu de effecten van deze verslavingen op de psychische ontwikkeling van deze jongeren?
Om dit antwoord te vinden hebben ze onderzoek gedaan bij jongeren die intensief sociale media gebruiken en bij jongeren die verslaafd zijn.
- Bij de groep verslaafden zien we dat ze minder tevreden zijn over hun leven, dat meisjes minder goede schoolresultaten behalen (bij jongens geen verschil), en dat ze zich minder sociaal competent voelen.
- Bij de groep intensieve gebruikers zien we dat sociale media het effect hebben dat ze zich tevredener voelen en zich sociaal competenter voelen. Maar zowel bij jongens als bij meisjes nemen de schoolresultaten iets af.
- Uit onderzoek blijkt tevens ook dat juist de jongens die zich sociaal niet zo competent voelen hypergevoelig zijn voor het ontwikkelen van een gameverslaving. En we weten nu dus dat een gameverslaving vervolgens negatieve effecten heeft op hun gevoel van sociale compententie, dus het maakt het alleen maar erger.
- Bij jongeren met ADHD wordt gevonden dat deze jongeren bij een social media verslaving negatieve effecten ervaren op hun concentratieproblemen en ook hun impulsiviteit neemt toe.
Een gameverslaving kun je niet volledig voorkomen, want of een jongere verslaafd raakt hangt ook van persoonlijke omstandigheden en karaktereigenschappen af. Als ouder is het wel belangrijk om grenzen te stellen en het gebruik van games niet de spuigaten uit te laten lopen. Nieuwsgierig naar wat normaal is? Lees het hier.
Hebben regels en restricties op het gebied van social media- en gamegebruik zin ?
Oke, grenzen stellen. Alsof je dat niet al lang geprobeerd hebt. Blijkt niet te werken of toch wel? Hoe zit dit?
- Bijna 40% van de jongeren mag vaak tot heel vaak meer dan 3 uur achter elkaar op sociale media zitten.
- En geen enkele ouder verbiedt een jongere om het mobieltje mee naar bed te nemen.
- Uit onderzoek blijkt daarbij dat het geen effect heeft op jongens in de leeftijd van 11-16 om restrictieve regels op te stellen. Bij meisjes werkt het wel. Dus je kan een meisje wel verbieden om na 22.00 uur geen media meer te gebruiken, maar bij een jongen is dit zinloos.
- Reactieve regels, de regels die je maakt in het moment zelf, hebben op zowel jongens als meiden geen effect. Denk hierbij aan een regel die je impulsief instelt omdat je het beu bent dat je kind te veel naar jouw zin op de Ipad zit. Je doet dit niet na overleg, maar veel meer omdat je het in het moment zat bent.
Wat dan? Heb je als ouder dan nog wel iets in de pap te brokkelen?
ADVIES 1: begin vroeg met restrictieve regels
Het advies in deze is: ja, mits je vroeg genoeg begint! Reactieve regels kun je prima achterwege laten, want die hebben sowieso weinig effect, maar de restrictieve regels kun je het beste op vroege leeftijd inzetten en dan niet meer loslaten. Oftewel, stel op jonge leeftijd al grenzen zoals ‘geen telefoon mee naar bed, geen telefoon bij het huiswerk’. Op dit moment zie je juist dat ouders van jonge kinderen vaak weinig regels stellen, maar het nadelige effect hiervan is dat als je dan een keer regels wil gaan stellen als je kinderen 11 jaar of ouder zijn, dat het dan dus niet meer lukt.
Moesten we niet eens wat vaker zelf gaan gamen? Of moeten we gamen gewoon verbieden?
Zijn alle games per definitie slecht? Bestaan er games die wél goed zijn? Hoe dit zit, vertel ik je graag. Vroeger was de media die we gebruikten zogenaamde ‘lean back media’. We konden rustig achteroverleunen en de media tot ons nemen. We hadden hierbij een toeschouwersbeleving. Hierbij hoorde de zin: ik kijk, dus ik beleef. Tegenwoordig bestaat er de lean forward media waarbij de zin hoort: ik doe, dus ik beleef. Dit is media waarbij de gebruiker niet een toeschouwer is, maar een nadrukkelijke participant. Hij ervaart een geïnternaliseerde beleving, een ik-beleving. Deze ik-beleving: ik schoot hem neer, ik had een risicovolle strategie, ik danste net zo hard als nodig was…….sluit helemaal aan bij wat jongeren drijft, wat hen intrinsiek motiveert: een gevoel van autonomie, een doel ervaren en het ontwikkelen van mastery. Vandaar ook dat games zo ontzettend populair zijn onder jongeren.
Wil je jongeren in de actie-stand krijgen en houden dan zou het eigenlijk raar zijn als we geen gebruik gaan maken van de elementen die er in een game verstopt zitten. Verbieden is dan ook absoluut geen oplossing. Samen met ze gamen is wel zinvol. Goede games aanschaffen ook. Er zijn ook inmiddels een aantal bedrijven die games maken voor het onderwijs.
Maar weten wij als ouder welke games goed zijn en welke niet?
De meest ouders weten dat niet. Ik ook niet. De kloof tussen wat de jongeren kunnen en kennen op het gebied van social media en gamen is groot, nog veel groter dan je denkt. Kun je jongeren begeleiden als je niet weet wat goed is en wat niet goed is? Neuh, niet echt. Om je op weg te helpen een paar tipjes van de sluier:
- Als een game gratis is dan word jouw data verkocht en word je verleid om in het programma aankopen te doen.
- Moet je betalen voor een game, dan is dit een goede zaak en verkopen ze je data niet en vragen ze ook niet om aankopen te doen in het spel. Kies hiervoor! Het gros van de games heeft een gezond verdienmodel.
- SNAP STREAK: niet doen! FORTNITE niet doen, want gratis.
- Sommige games maken flink gebruik van sociale druk. Je moet bijvoorbeeld een spel spelen dat 3 uur duurt en waarbij jij een rol krijgt waar anderen van afhankelijk zijn. Als jij stopt dan benadeel je andere spelers. Deze spellen zijn vaak verslavend. World of warcraft behoort hiertoe. Laat je kind dit spel ruim op tijd spelen zodat je niet halverwege je kind moet dwingen te stoppen om te gaan eten. Dus laat je kind niet om 17 uur met zo’n spel starten, want dan krijg je geheid problemen. Start hij om 14 uur dan is het spel voor het avondeten af. Scheelt weer een conflict.
- Games die je ook offline kan spelen en/of korter duren zijn vaak veel minder verslavend, zoals Minecraft.
- Speel met je kinderen mee!
- Ontdek dat Nintendo veel meer kindvriendelijke spellen heeft en veel minder gewelddadige spellen dan Playstation.
ADVIES 2: Doe een dappere poging om de kloof tussen jou en je kind (die er echt is!) te dichten
- Ga mee gamen met je kind
- Laat je voorlichten over de games en ontdek welke games pulp zijn en welke kwaliteit leveren.
- Laat je kind een langdurig spel ruim op tijd beginnen zodat je niet halverwege je kind moet dwingen te stoppen om te gaan eten. Scheelt weer een conflict.
Ben je, net als ik, geïnspireerd geraakt om deze adviezen ter harte te nemen? Ik zou het leuk vinden als je het met me zou willen delen! Laat je het me weten via Facebook, Instagram of hieronder bij de comments.
Groeten,
Josja
Ps Meer tips weten over een gezond gebruik van media? Lees dit artikel ‘wat je moet weten als ouder‘ en dit artikel ‘tips voor gezond mediagebruik‘. Heb je artikel over ‘prikkels verwerken met de Ipad’ al gelezen? Lees het hier
De informatie uit bovenstaand artikel is een vrije vertaling van de lezingen van de sprekers op het congres ‘Het online kind’.
Regina van der Eijnden – universitair hoofddocent, Universiteit Utrecht
Willem Jan Renger – hoofd innovatie studio, Hogeschool voor de kunsten, Utrecht
